Obszar działania

Terminal Ekspedycyjny Wierzbno został zaprojektowany i wybudowany dla potrzeb KRNiGZ Lubiatów przy linii kolejowej Międzychód - Gorzów Wlkp. Zlokalizowany jest ok. 18 km na południe od ośrodka centralnego KRNiGZ Lubiatów. Tu znajduje się pompownia do rurociągu PERN „Przyjaźń" oraz zbiorniki do magazynowania ropy naftowej o pojemnościach 5 i 15 tys. m3 (łączna pojemność 20 tys. m3).

Na teren ekspedytu ropa naftowa z kopalni Lubiatów dociera ropociągiem, z innych kopalń dowożona jest autocysternami, tutaj przetankowywana jest do cystern kolejowych. Płynna siarka z kopalni Lubiatów przywożona jest specjalnymi autocysternami utrzymującymi temperaturę, na TE Wierzbno przetankowywana jest do cystern kolejowych i rozpoczyna swoją drogę do odbiorców. Instalacje Terminala umożliwiają załadunek na cysterny kolejowe do 1500 ton/dobę ropy naftowej oraz 175 ton/dobę płynnej siarki. Przy budowie bocznicy kolejowej zmodernizowano stację kolejową Wierzbno, a także położono nowe torowisko i wybudowano lokogaraż.

Budowę Kopalni Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego oraz Ekspedytu Karlino rozpoczęto jeszcze w czasie prac prowadzących do likwidacji słynnej erupcji na otworze Daszewo-1. Pożar ugaszono 10 stycznia, zamontowano prewenter, a budowę kopalni zakończono 12 stycznia 1981 roku. Instalacja eksploatuje złoża Białogard, Ciechnowo i Sławoborze. Na terenie KRNiGZ Karlino znajduje się Podziemny Magazyn Gazu Daszewo.

PMG Bonikowo powstało w wyniku wykorzystania istniejącego złoża gazu ziemnego na podziemny magazyn gazu. Złoże gazu ziemnego Bonikowo odryte zostało w 1998 roku otworem Bonikowo-1, w strukturze wapienia cechsztyńskiego. Dla złoża gazu ziemnego Bonikowo obliczono i zatwierdzono pierwotne zasoby geologiczne w ilości 1,25 mld m3 oraz pierwotne zasoby wydobywalne w ilości 0,875 mld m3 gazu. Gaz w złożu Bonikowo to gaz zaazotowany podgrupy Lw. Eksploatację złoża gazu rozpoczęto w grudniu 2001 r., natomiast zakończono w marcu 2009 r. Pozostały w złożu gaz w ilości ok. 330 mln m3 stanowi bufor na potrzeby funkcjonowania PMG.

W 2001 r. w czasie wykonywania pierwszej dokumentacji geologicznej złoża gazu ziemnego Bonikowo, przewidywano wykorzystanie tej struktury na podziemny magazyn gazu ze względu na jej budowę geologiczną, optymalną pojemność w stosunku do przewidywanych potrzeb systemu gazowniczego, bardzo dobre parametry złożowe i optymalną lokalizację. W 2004 r. opracowano i zatwierdzono koncepcję wstępną pt. "Studium wykonalności podziemnego magazynu gazu na bazie częściowo sczerpanego złoża gazu ziemnego Bonikowo". W 2007 r. opracowano kompleksową dokumentację geodezyjną, formalno-prawną i projektową dla zadania inwestycyjnego "Budowa Podziemnego Magazynu Gazu Bonikowo". W 2008 r. na potrzeby PMG Bonikowo odwiercony został odwiert horyzontalny Bonikowo-3H, którego zadaniem jest zapewnienie dużych wydajności przepływu gazu do/ze złoża. Budowę PMG Bonikowo realizowano w okresie od marca 2009 r. do grudnia 2010 r.

Pojemność robocza magazynu gazu to 200 mln m3. Proces technologiczny cyklów zatłaczania i odbioru gazu do/z magazynu realizowany jest z wykorzystaniem dwóch odwiertów: Bonikowo-1 oraz Bonikowo-3H. Proces zatłaczania magazynu gazu odbywa się w sezonie wiosenno-letnim, natomiast odbiór gazu z magazynu prowadzony jest w okresie szczytowego zapotrzebowania na gaz w sezonie jesienno-zimowym. Maksymalne wydajności ilości gazu zatłaczanego i odbieranego wynoszą dla cyklu zatłaczania 70 tys. Nm3/h, dla cyklu odbioru 100 tys. Nm3/h.

Zadaniem PMG Bonikowo jest stabilizowanie pracy systemu dystrybucyjnego gazu zaazotowanego podgrupy Lw w krajowym systemie gazowniczym. Magazyn pozwala również na lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnej złóż zasilających Odazotownię i Mieszalnię Grodzisk, wpływa również na sposób zagospodarowania gazu z nowo odkrytych złóż w tym rejonie

Gaz ze złoża Paproć występuje w utworach czerwonego spągowca oraz karbonu. Pierwszy odwiert Cicha Góra-1 wywiercono w 1979 r. Po odwierceniu następnych w 1984 r. oddano do użytku Kopalnię Gazu Ziemnego Cicha Góra, która pod tą nazwą istniała do 1994 r. W tym okresie dowiercono kolejne odwierty na złożu Paproć i 29 sierpnia 1994 r. uruchomiono nowy obiekt znajdujący się w m. Paproć nazwany Ośrodkiem Centralnym KGZ Paproć. Od tego czasu KGZ Cicha Góra, która zmodernizowana została w 2010 r. i rozbudowana o kolejne odwierty 2012 r. funkcjonuje jako Ośrodek Grupowy Cicha Góra należąca do KGZ Paproć po dzień dzisiejszy.

KGZ Paproć to obecnie jeden zbiorczy Ośrodek Centralny oraz dwa Ośrodki Grupowe Cicha Góra i Przyłęk. Gaz wydobywany ze złóż KGZ Paproć jest głównym "wsadem" do Odazotowni Grodzisk. Obecne możliwości wydobycia gazu kształtują się na poziomie 36 000 m3/h ze złoża Paproć i 30 000 m3/h ze złoża Paproć W i Nowy Tomyśl.

W roku 2003 opracowano wstępną koncepcję na budowę Kopalni Gazu Ziemnego Wielichowo umożliwiającą eksploatację gazu zaazotowanego ze złóż udokumentowanych w utworach wapienia cechsztyńskiego na obszarze gmin Kamieniec, Wielichowo. Rakoniewice. Zatwierdzony projekt technologiczny w 2009 r. obejmował zagospodarowanie złóż gazu ziemnego Wielichowo, Ruchocice, Elżbieciny, Jabłonna, Jabłonna S, Jabłonna W oraz Łęki odkrytych w latach 2000 - 2005. Ich zasoby wydobywalne łącznie to ponad 3,5 mld m3 gazu. Gaz ziemny z tych złóż zawiera od 65 do 73% metanu i należy do podgrupy Ls zalegający w utworach wapienia cechsztyńskiego na głębokości ok. 2500 m.

W maju 2008 r. podpisano umowę z Generalnym Realizatorem Inwestycji na budowę Kopalni Gazu Ziemnego Wielichowo składających się z dwóch zadań inwestycyjnych pod nazwą "Zagospodarowanie złóż Wielichowo, Ruchocice, Łęki" oraz "Podłączenie odwiertów Elżbieciny, Jabłonna".

W pierwszym etapie budowy powstał Ośrodek Centralny Wielichowo oraz zagospodarowano 5 odwiertów na złożu Wielichowo i 4 odwierty na złożu Ruchocice, w drugim etapie podłączono 4 odwierty na złożach Jabłonna i 1 odwiert na złożu Elżbieciny.

Eksploatacja gazu ziemnego ze złóż została oparta o system grzebieniowy z 14 strefami przyodwiertowymi, na których następuje proces separacji wstępnej i redukcja ciśnienia, po przesłaniu na Ośrodek Centralny gaz zostaje oczyszczony do wymaganych parametrów handlowych. System eksploatacji jest całkowicie zautomatyzowany.

W sierpniu 2010 r. nastąpił rozruch instalacji technologicznej i przesłano pierwsze m3 gazu do Mieszalni Gazu Grodzisk.

Obecnie gaz eksploatowany na KGZ Wielichowo wchodzi w skład wsadu do Odazotowni Gazu Grodzisk wraz ze strumieniami gazu pochodzącymi z KGZ Paproć i KRNiGZ Lubiatów. Moc dyspozycyjna KGZ Wielichowo w roku 2013 to 50 tys. m3/h.

Złoże Wilków udostępnione jest 24 odwiertami eksploatacyjnymi, z których  wydobyty gaz, po wstępnym przygotowaniu go do transportu, przesyłany jest  do Odazotowni w Odolanowie. Instalacja istnieje od 1988 r. W okresie  10-letniej eksploatacji złoża (1989 - 1999 r.) ciśnienia uległy zmniejszeniu.  W wyniku zmian warunków eksploatacyjnych podjęto decyzję o zmianie  systemu wydobycia z ekspansyjnego na sprężarkowy. W efekcie rozpoczęto  budowę zestawu sprężarkowego Wilków-1. Zestaw oddano do użytku w  2001 r., zapewniając wydobycie gazu ze złoża na poziomie 18 000 m3/h oraz  ciśnienie oddania do systemu wynoszące 6,4 MPa. Obecna moc  dyspozycyjna kopalni wynosi 25 000 m3/h.

Dalszy spadek ciśnień złożowych i wydobycia gazu na złożach Wilków i  Grochowice był podstawą do podjęcia decyzji o budowie kolejnego zestawu  tłocznego w 2005 r. Włączenie do ruchu drugiego zestawu tłocznego  nastąpiło w roku 2007 i pozwoliło sprężać gaz pozyskiwany z odwiertów złoża  Grochowice. Struktura organizacyjna kopalni to: Ośrodek Centralny Wilków  (wraz z tłocznią gazu) oraz trzy Ośrodki Grupowe: Grochowice (23 odwierty  eksploatacyjne), Szlichtyngowa (4 odwierty eksploatacyjne) oraz Niechlów  (wydobywający gaz ze złóż Niechlów i Naratów - łącznie 3 odwierty  eksploatacyjne). Ogólnie, od początku eksploatacji z podległych złóż, do  systemu oddano 5 431,1469 mln m3 gazu.

Borzęcin to niewielka kopalnia gazu zlokalizowana w miejscowości Karnice w gminie Żmigród w województwie dolnośląskim. W skład kopalni wchodzą Ośrodek Centralny Borzęcin i Ośrodek Grupowy Radziądz. Instalacja powstała w 1972 r. Wydawałoby się, że po tylu latach powinno się już myśleć o zakończeniu eksploatacji zasiarczonego gazu ze złoża Borzęcin, tymczasem postanowiono przedłużyć istnienie kopalni i zczerpaną część złoża wykorzystano, jako składowisko odpadów płynnych. Mimo wszystko w dalszym ciągu kopalnia eksploatuje gaz ziemny z wydajnością 48 000 m3 na dobę, a jego odbiorcami są lokalni odbiorcy oraz PGNiG SA Oddział w Odolanowie. Eksploatacja odbywa się czterema odwiertami: Borzęcin-21, Borzęcin-22, Borzęcin-24 oraz Borzęcin-27.

Aby sprostać rygorystycznym normom dotyczącym parametrów gazu handlowego, przeprowadzono gruntowną modernizację instalacji, czego efektem w grudniu 2008 r. było oddanie nowej instalacji do oczyszczania gazu. Zamknięto ją w czterech kontenerach zwanych "skidami". Oprócz tego zamontowano na odcinkach zdawczych OC Borzęcin i OG Radziądz chromatografy.

Wykorzystując odpowiednie parametry złoża Borzęcin zdecydowano się wykorzystać wyeksploatowane odwierty gazowe Borzęcin-10, Borzęcin-11, Borzęcin-23 oraz Borzęcin-29 do składowania odpadów. Uzyskana koncesja pozwala przez 30 lat składować w złożu Borzęcin odpady płynne powstałe na skutek eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego z jednostek Oddziału.

Prace poszukiwawcze w rejonie Dębna rozpoczęto już w latach 70. XX wieku, wtedy odkryto złoże Cychry. Jednak dopiero lata 90. dzięki wykorzystaniu nowatorskich metod sejsmicznych w poszukiwaniu złóż przyniosły nowe odkrycia. W 1992 r. odkryto złoże gazu ziemnego Różańsko, a w 1993 r. doszło do najbardziej spektakularnego wydarzenia w historii polskiego górnictwa naftowego. Było nim odkrycie największego w Polsce złoża ropy naftowej i gazu ziemnego Barnówko-Mostno-Buszewo o zasobach wydobywalnych 12,6 mln ton ropy naftowej i 7,65 mld m3 gazu ziemnego towarzyszącego ropie.

KRNiGZ Dębno eksploatuje 36 odwiertów, pozyskując dziennie ok. 1 mln m3 gazu ziemnego, 1150 ton ropy naftowej, 65 ton mieszanki propan-butan oraz 65 ton siarki płynnej. Gaz ziemny o wartości opałowej 20,2 MJ/m3 zasila elektrociepłownię w Gorzowie Wlkp. oraz elektrociepłownię przy Arctic Paper Kostrzyn SA. Ropa naftowa kierowana jest do Ekspedytu Kolejowego w Barnówku i stąd do krajowych rafinerii lub za granicę rurociągiem PERN "Przyjaźń".

Wybudowana w 2009 r. Odazotownia Grodzisk jest jednym z najnowszych i najbardziej zaawansowanych technologicznie obiektów w PGNiG. Instalacja powstała w celu wykrzystania dużych zasobów gazu zaazotowanego podgrupy Ls i gazów pozasystemowych w rejonie Grodziska Wielkopolskiego oraz odkrytych złóż Lubiatów, Międzychód, Grotów.

Jest to jedna z nielicznych instalacji w Europie oraz na świecie pod względem szerokiego zakresu możliwości przerobowych gazu wsadowego oraz parametrów odazotowywanego gazu. Podstawą jej funkcjonowania są stałe parametry przerabianego wsadu gazowego, które zapewnia istniejąca w sąsiedztwie zakładu Mieszalnia Gazu. Dotyczy to głównie zawartości azotu, którego zawartość w poszczególnych złożach będących w obszarze działania Ośrodka Kopalń Grodzisk Wlkp. wynosi od 26 do 52 procent. Dzięki Odazotowni możliwe jest zwiększenie krajowego wydobycia zaazotowanego gazu ziemnego o około 600 mln m3 rocznie, a także zapewnienie produkcji i dostaw do systemu krajowego gazu wysokometanego.

Zaawansowana technologia odazotowywania gazu ziemnego pozwala także na produkcję gazu wysokometanowego w postaci skroplonej (tzw. LNG) oraz odzysk w postaci koncentratu występującego w okolicznych złożach składnika gazu ziemnego jakim jest hel. Odazotownia Grodzisk zaliczona do zakładów szereg systemów i zabezpieczeń zapewniających skuteczną ochronę i bezpieczeństwo eksploatacji w razie wystąpienia sytuacji awaryjnych.

Zgodnie z podjętą przez Zarząd PGNiG S.A. uchwałą, z dniem 1 stycznia 2014 r. nastąpił start operacyjny Oddziału PMG Wierzchowice.

Podziemny Magazyn Gazu Wierzchowice to największy w Polsce obiekt tego typu wykorzystujący, jako pojemność magazynową dawne złoże gazu ziemnego. Zlokalizowany jest w województwie dolnośląskim, na terenie gmin Milicz i Krośnice. Głównym zadaniem magazynu jest zatłaczanie i odbiór gazu ziemnego wysokometanowego. W procesie eksploatacji w okresie letnim gaz ziemny jest zatłaczany do złoża Wierzchowice, a w zimowym odbierany i kierowany do celów grzewczych w gospodarstwach domowych oraz przemyśle. Magazyn znajduje się w sąsiedztwie jednego z największych węzłów krajowego systemu gazowniczego w Odolanowie, dzięki czemu możliwe są dostawy gazu z Wierzchowic w kierunku Górnego, Dolnego Śląska, Wielkopolski, Pomorza Zachodniego i centralnej Polski.

PMG Wierzchowice powstał w częściowo wyeksploatowanym złożu gazu ziemnego, odkrytym w 1971 r. Eksploatację złoża, na którym funkcjonuje magazyn, rozpoczęto w 1972 r. Przez 23 lata wydobyto z niego 7,8 mld m3 gazu zaazotowanego, co stanowi 65,5% zasobów. Pozostałą ich część przeznaczono na tzw. "poduszkę gazową" - gaz w złożu, który ma za zadanie utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w magazynie oraz zabezpieczenie pojemności czynnej przed niekorzystnym oddziaływaniem wód podścielających.

W 1995 r. kopalnię przekształcono w podziemny magazyn gazu o pojemności czynnej 0,6 mld m3 gazu. Był to tzw. etap "0" budowy magazynu, który miał za zadanie wykorzystanie istniejącej infrastruktury kopalni do zatłaczania i odbioru gazu oraz uściślenie danych przyjętych do projektu magazynu w jego ostatecznym kształcie. Obecnie pojemność magazynu to 1,2 mld m3.

Rozbudowa PMG Wierzchowice pozwoliła zoptymalizować pracę Odazotowni w Odolanowie i Grodzisku Wlkp., a także zapewniła dodatkowe źródło gazu w okresie zimowym w kierunku Poznania, Polski północno-zachodniej, Górnego i Dolnego Śląska. W przyszłości planowana jest realizacja II etapu rozbudowy PMG Wierzchowice do pojemności czynnej 3,5 mld m3 gazu poprzez odwiercenie otworów horyzontalnych zaprojektowanych na kolejnym ośrodku grupowym.

Znajdujący się na terenie PMG Wierzchowice blok gazowo-parowy produkuje ciepło do celów technologicznych oraz energię elektryczną zasilającą silniki sprężarek. W trybie zatłaczania blok nastawiony jest na maksymalną produkcję energii elektrycznej, w trybie odbioru wytwarza energię i ciepło dla wymienników ciepła układów redukcji ciśnienia i dla budynków. Energię wytwarzają turbina gazowa i parowa. Na potrzeby własne zużywana jest tylko część energii, nadwyżka odprowadzana jest do krajowej sieci energetycznej. Moc elektryczna bloku wynosi 30,4 MW, a maksymalna wytwarzana moc cieplna: 21,5 MW. W trybie odbioru gazu ze złoża turboekspander łącząc funkcję rozprężania gazu z produkcją energii elektrycznej może wytwarzać kolejnych 8,0 MW mocy elektrycznej.

Kopalnia eksploatuje złoża ropy naftowej Kamień Pomorski, Rekowo, Wysoka Kamieńska, Błotno. Wszystkie z nich zakumulowane są w utworach dolomitu głównego. Pierwszym eksploatowanym odwiertem był Kamień Pomorski-2. Do dziś "pracuje" 9 odwiertów.

Historia kopalni rozpoczyna się na początku lat 70. od prac poszukiwawczych prowadzonych przez geofizyków i wiertników. Przełomowym okazał się rok 1972, kiedy w listopadzie rozpoczęto eksploatację ropy naftowej z odwiertu KP-2. Złoże ropy naftowej, które eksploatuje kopalnia jest trzecim pod względem wielkości na Niżu Polskim. Ciekawostką jest fakt, że instalacja umiejscowiona jest na Wyspie Chrząszczewskiej, w pobliżu Kamienia Pomorskiego.

Ekspedyt Barnówko został zaprojektowany i wybudowany dla potrzeb KRNiGZ Dębno przy linii kolejowej Kostrzyn-Stargard Szczeciński. Posiada instalację do wychwytania i utylizacji oparów powstających podczas napełniania cystern ropą naftową i gazem płynnym, a zastosowanie specjalnej izolacji na wszystkich stanowiskach załadunku produktów uniemożliwia skażenie gruntu. Ropa naftowa jest transportowa do ekspedytu rurociągami, a płynna siarka dowożona jest specjalnymi cysternami samochodowymi. Stąd koleją transportowane są do rafinerii i odbiorców.

Kopalnia Gazu Ziemnego Kaleje i podlegający jej administracyjnie Ośrodek Grupowy Zaniemyśl zlokalizowane są na terenie gminy Zaniemyśl w województwie wielkopolskim. Gaz ziemny z obu instalacji to gaz zaazotowany zaklasyfikowany do podgrupy Lw. Gaz w KGZ Kaleje wydobywany jest trzema odwiertami. Kaleje-9 i Kaleje-11 na złożu Kaleje oraz Kaleje-14 na złożu Kaleje E. W instalacji OG Zaniemyśl uzdatniany jest gaz pochodzący z odwiertu Zaniemyśl-3. Instalacje technologiczne obu obiektów mają za zadanie usunięcie z gazu zanieczyszczeń takich jak: cząstki stałe, woda, pary rtęci. Gaz ziemny o parametrach handlowych trafia z nich gazociągiem Kaleje-Zaniemyśl-Mchy do punktu pomiarowo-rozliczeniowego Mchy, a stąd - do systemu gazu zaazotowanego.

Kopalni Gazu Ziemnego Kaleje podlegają administracyjnie również: Ośrodek Grupowy Kromolice i Ośrodek Produkcyjny Środa Wlkp. Gaz ziemny ze złóż Kromolice i Środa Wlkp. to gaz zaazotowany zawierający średnio 80% metanu zaklasyfikowany do podgrupy Lw. Podstawowym zadaniem obu ośrodków jest obróbka gazu do parametrów handlowych.

W okolicach omawianych złóż położono gazociągi o łącznej długości 20 km. Z Ośrodka Grupowego Kromolice poprowadzony jest gazociąg ekspedycyjny DN 250, z którym łączy się gazociąg zdawczy DN 80 z Ośrodka Produkcyjnego Środa Wlkp. Dalej gaz wpływa w rejonie Ośrodka Centralnego Kaleje do gazociągu relacji Kaleje-Zaniemyśl-Mchy. W stacji zdawczej Mchy jest przekazywany do sieci gazociągów przesyłowych zarządzanych przez Gaz-System.

Kopalnia powstała na odkrytym w latach 80-tych XX w. złożu o zasobach ok. 7-8 mld m3 gazu. Do jej budowy, na początku lat 90-tych, włączono 25 odwiertów. Była to pierwsza w Polsce w pełni zautomatyzowana kopalnia gazu ziemnego. KGZ Radlin już w założeniach miała być obiektem, w którym automatyka ma za zadanie służyć racjonalnej eksploatacji złożem. Ta idea oraz zdobyte w praktyce doświadczenia, pozwoliły najpierw zaprojektować a następnie zrealizować ciekawy obiekt, w którym w początkowej fazie działania, współpracowały urządzenia stosowane od lat kilkudziesięciu z urządzeniami nowoczesnymi. Pod koniec lat 90-tych zmodernizowano instalację Radlin I (instalacja osuszania, odrtęciania i ciągu pomiarowo-zdawczego) i wybudowano nową - Radlin II. Tak jak w przypadku starszej instalacji, nowa jest również w pełni zautomatyzowana, wybudowana w systemie podobnym do Radlina I.

Administracyjnie kopalni podlega Ośrodek Produkcyjny Roszków, Ośrodek Produkcyjny Winna Góra i Ośrodek Grupowy Jarocin.

Wiercenia poszukiwawcze w rejonie Tarchał rozpoczęto w 1966 r., a następnie odwierty wykonano w latach 1968-1969. Rozwiercenie złoża nastąpiło w latach 1972-1976. W rejonie Tarchał gaz ziemny odkryto w dwóch złożach: w utworach dolomitu głównego oraz wapienia podstawowego i czerwonego spągowca. Początek eksploatacji nastąpił w marcu 1972 r. ze złoża w dolomicie głównym odwiertem Tarchały-8, z wydobyciem ok. 10 000 Nm3/godz. Urządzenia eksploatacyjne były umieszczone bezpośrednio przy odwiercie. W lutym 1973 r. podłączono następne odwierty ze złoża dolomitu głównego. Organizacyjnie pod KGZ Tarchały podlega także eksploatacja gazu ziemnego ze złoża Wysocko Małe i Wysocko Małe E. Gaz z tych złóż dostarczany jest do odbiorców lokalnych.

Historia powstania kopalni zaczyna się wraz z odkryciem nowych złóż gazu ziemnego w okolicach m. Kościan tj. złoża Kościan S, Bonikowo, Brońsko, Racot, Wielichowo, Ruchocice. Zagospodarowywanie złóż zaczęło się od próbnej eksploatacji pojedynczych odwiertów na złożach: Bonikowo, Białcz i Racot. Próbna eksploatacja tych odwiertów odbywała się za pomocą bezobsługowych instalacji przyodwiertowych, które miały za zadanie kompleksowo przygotować gaz ziemny do sprzedaży (separacja wstępna, redukcja ciśnienia, osuszanie, odrtęcianie gazu). Wyniki próbnej eksploatacji pozwoliły na zdobycie doświadczenia niezbędnego w zakresie budowy i eksploatacji bezobsługowych instalacji technologicznych i przyczyniły się do podjęcia decyzji o zagospodarowaniu pozostałych złóż, a w szczególności tych największych, najbardziej perspektywicznych dla regionu: złoża Kościan S o przewidywanych zasobach geologicznych około 13 mld m3 oraz złoża Brońsko o zasobach wynoszących około 28 mld m3.

Budowa najnowocześniejszej kopalni gazu ziemnego w Polsce odbywała się w czterech etapach, od lipca 2002 r. do marca 2005 r., rozbudowując instalację i zwiększając zdolności eksploatacyjne od 50 do 200 tys. m3/h.

Złoża gazu ziemnego Kościan S oraz Brońsko, jako pierwsze w kraju zagospodarowane zostały w nowym systemie tzw. grzebieniowego zbioru gazu. Polega on na zabudowaniu w bezpośrednim sąsiedztwie odwiertów instalacji stref przyodwiertowych, na których realizowana jest część procesu technologicznego. Strefy przyodwiertowe, poprzez indywidualne krótkie odcinki gazociągów połączone są z kolektorem zbiorczym, którym gaz transportowany jest do instalacji końcowego uzdatniania. Gaz z odwiertu, po redukcji ciśnienia, oddzieleniu wody i pomiarze ilościowym na strefie przyodwiertowej, kierowany jest do gazociągu zbiorczego - zbierającego gaz z poszczególnych odwiertów - a następnie do ośrodka centralnego, gdzie jest poddawany procesom dalszej separacji wody, głębokiego osuszania oraz odrtęciania.

Zastosowanie najnowszych rozwiązań technologicznych z zakresu automatyki przemysłowej i telemetrii pozwala na sprawne zdalne sterowanie wszystkimi procesami technologicznymi zarówno na strefach przyodwiertowych, jak i na ośrodku centralnym.

W styczniu 2002 r. kopalnia Kościan-Brońsko zaczęła przesyłać pierwsze m3 gazu ziemnego do krajowego systemu gazowniczego gazu zaazotowanego (gaz podgrupy Lw) a zaraz w lutym 2002 r. odbyło się oficjalne otwarcie KGZ Kościan-Brońsko.

Obecnie kopalnia eksploatuje złoże Kościan S - 15 odwiertami, w tym jeden horyzontalny Kościan-18H, złoże Brońsko - 16 odwiertami (w tym odwiert Białcz-1 posiadający samodzielną  i odrębną instalację technologiczną do osuszania i oczyszczania gazu).

W 2011 wydobycie z kopalni na koniec roku przekroczyło 10 mld m3 gazu. Na dzień 31.07.2013 r. kopalnia wydobyła łącznie ze wszystkich swoich złóż ok. 12,5 mld m3 gazu. W okresie swojej największej wydajności kopalnia była w stanie eksploatować gaz na poziomie ok. 226 000 m3/h tj. ok. 5,5 mln m3/dobę.

Bezpośrednio przy KGZ Kościan-Brońsko wybudowany został węzeł Kościan, którego zadaniem jest rozdział i opomiarowanie gazu ziemnego na poszczególne kierunki odbioru

Odbiorcami gazu z kopalni są:

• KDG: krajowy system gazowniczy gazu Lw,
• Elektrociepłownia Zielona Góra,
• KGHM Polska Miedź,
• Wielkopolska Spółka Gazownictwa.

KGZ Żuchlów rozpoczęło działalność w 1978 r. Zasoby wynoszą ok. 24,5 mld m3. W skład kopalni wchodzą Ośrodek Centralny Żuchlów i Ośrodki Grupowe: Aleksandrówka i Góra. OG Aleksandrówka od 2001 r. realizuje dostawy gazu do Huty Miedzi Cedynia. Ośrodek Centralny Żuchlów eksploatuje gaz ziemny z utworów czerwonego spągowca z głębokości ok. 1300 m. Gaz wydobywany jest 33 odwiertami pod średnim ciśnieniem ok. 24 bar. 10 odwiertów to "miliarderzy" (z każdego z nich wyeksploatowano ponad miliard m3 gazu) są to: Żuchlów - 8, 14, 17, 18, 27, 41, 45, 46, 49, 50. Po sprężeniu do ok. 60 bar, gaz przesyłany jest do Oddziału w Odolanowie i tam odazotowywany.

W celu zwiększenia ciśnienia do obowiązującego w gazociągu przesyłowym wybudowano sześć zestawów sprężarkowych. Tłoczenie odbywa się pięcioma maszynami, jedna jest rezerwową na wypadek awarii lub podczas wykonywania remontów i obsługi technicznej.

Ta kopalnia to "kolebka gazownictwa w Wielkopolsce" - najstarsza kopalnia gazu ziemnego na zachodzie kraju. Instalacja zajmuje obszar ok. 33 km2 i składa się z trzech ośrodków grupowych i ośrodka centralnego w Garkach, gdzie wydobyty gaz jest osuszany i tłoczony. Tu również mieści się punkt zdawczy, czyli pomiarownia gazu. Kopalnia istnieje od 1970 r. i eksploatuje złoże o zasobach niemal 16 mld m3 gazu. Wydobywany tu gaz jest gazem zaazotowanym, ze znaczną domieszką helu. W początkowym okresie był on używany do opalania kotłów w Elektrowni Adamów. Opalano też nim głogowską Hutę Miedzi. Obecnie gaz jest przesyłany do Odazotowni w Odolanowie, gdzie pozbawia się go azotu i helu i skąd jest tłoczony do systemu. Administracyjnie kopalni podlega również Ośrodek Produkcyjny Brzostowo.

KGZ Załęcze rozpoczęła działalność w 1973 r., eksploatując na początku odwierty: Załęcze-4 i Załęcze-23. "Pierwszy gaz" popłynął w kierunku Poznania, a następnie do Wrocławia, w kolejnych latach do KRIO w Odolanowie i na Górny Śląsk. W 1979 r. rozpoczęliśmy bezpośrednie dostawy do Huty Miedzi Cedynia Walcownia Miedzi w Orsku (do 2001 r.). Do końca 2012 r. wydobyliśmy ze złoża Załęcze 19,556 mld m3 gazu. Z trzech odwiertów osiągnęliśmy wydobycie przekraczające ponad miliard m3. Z odwiertu Załęcze-20 wydobyliśmy 1,293 mld m3, Załęcze-25 - 1,121 mld m3, Załęcze-45 - 1,09 mld m3. Czwartym "miliarderem" na złożu ma szansę być odwiert Załęcze-48, z którego do tej pory wydobyliśmy 0,981 mld m3. Kopalnia Załęcze eksploatuje również mniejsze złoża: Wiewierz E, W i złoże Ślubów. Zakończyliśmy eksploatację złoża Wiewierz S. Do tej pory zlikwidowaliśmy 15 odwiertów (12 na złożu Załęcze, 1 na złożu Wiewierz S, 2 na złożu Wiewierz E).

Spadek ciśnień złożowych był podstawą do wybudowania w 1989 r. 3 zestawów sprężarkowych, a w roku 2002 kolejnego zestawu. Tłoczenie odbywa się trzema zestawami, jeden jest w rezerwie.

Odnotować należy, że w 2011 r. złoże Załęcze zostało wytypowane do projektu SiteChar w zakresie badań i rozwoju technologicznego. Projekt UE ma na celu rozwój technologii zatłaczania i składowania CO2, tu też więc pojawiają się zupełnie nowe perspektywy.

Początki Kopalni Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Gorzysław sięgają lat 70. W roku 1974 odkryto złoże ropy naftowej Petrykozy, a dwa lata później gazu ziemnego Gorzysław. Tak powstała i rozwijała się największa na Pomorzu Zachodnim Kopalnia Gazu Ziemnego. Po udokumentowaniu zasobów gazu podjęto prace inwestycyjne. W grudniu 1979 r. Okręgowy Urząd Górniczy w Poznaniu zatwierdził szczegółowy plan ruchu dla Wielkopolskiego Zakładu Gazownictwa i Górnictwa Nafty i Gazu - Kopalnia Gazu Ziemnego i Ropy Naftowej Gorzysław. W tym miejscu należy zaznaczyć, że w 1990 r. kopalnia zakończyła eksploatację ropy naftowej. W 2017 roku, po reorganizacji i przyłączeniu Ośrodka Produkcyjnego Żarnowiec, instalacja znów otrzymała miano kopalni ropy naftowej i gazu ziemnego.

W latach 80. Kopalnia Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Gorzysław była podstawową jednostką zaopatrującą w gaz ziemny odbiorców Pomorza Środkowego.

To najstarsza kopalnia w obszarze działania zielonogórskiego Oddziału. Jej początki sięgają 1961 r. i pierwszego odkrycia złoża ropy naftowej na Niżu Polskim otworem Rybaki-1. Odkrycie pierwszego złoża na Niżu Polskim wywołało wielkie zainteresowanie oraz stało się ważnym wydarzeniem dla górnictwa naftowego w całym kraju. Powstanie kopalni w miejscowości Rybaki było wstępem do kolejnych wierceń. Od tej chwili przekonano się, że warto prowadzić prace wiertnicza na Niżu Polskim i akcję poszukiwawczą trzeba tu znacznie rozszerzyć. Kopalni Ropy Naftowej Kije podlegały eksploatowane złoża Rybaki, Sulęcin, Maszewo, Nowa Sól, Otyń, Czerwieńsk, Zabór, Kije , Mozów, Gryżyna, Radoszyn i Kosarzyn. Instalacja działa po dziś dzień i wciąż eksploatuje złoża ropy naftowej. Piątego sierpnia 2016 roku uroczyście uruchomiono Ośrodek Produkcyjny Połęcko podlegający administracyjnie Kopalni Ropy Naftowej Kije. Dzięki tej inwestycji, krajowe wydobycie surowca zwiększyło się o 20 tysięcy ton rocznie.

Kopalnię Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Lubiatów tworzy kilka obiektów:

• ośrodek centralny,
• 4 ośrodki grupowe (Lubiatów I, Lubiatów II, Grotów, Międzychód),
• 6 stref przyodwiertowych (Lubiatów-4, Sowia Góra-1, Sowia Góra-2k, Sowia Góra-4, Grotów-1, Międzychód-5).

W skład kopalni wchodzą również rurociągi kopalniane łącząceodwierty z ośrodkami grupowymi lub OC Lubiatów i kolektory zbiorczełączące ośrodki grupowe z ośrodkiem centralnym. Instalacja posiada również własną eletrociepłownię!Ośrodek centralny (OC) jest zaprojektowany w sposób umożliwiającyuzyskanie maksymalnych zdolności produkcyjnych:

• ropy 1300 t/dobę
• gazu 30 000 m3/h
• mieszanka propan-butan wraz z kondensatem C5+ 144 t/dobę
• siarki 120 t/dobę

KRNiGZ Lubiatów eksploatuje jedne z największych złóż ropy naftowej w kraju!

Kopalnia Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Zielin została wybudowana w 1996 r., a jej uruchomienie nastąpiło w styczniu 1997 r. - w momencie rozpoczęcia eksploatacji złoża Zielin. W 1998 r. rozbudowano kopalnię ze względu na rozpoczęcie eksploatacji gazu ziemnego ze złoża Cychry. Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii instalacji była jej ponowna rozbudowa w 2005 r. w celu przyjęcia do uzdatnienia gazu ziemnego ze złoża Górzyca.

Instalacja kopalni Zielin o przepustowości 12 000 m3 gazu na godzinę i 120 ton ropy na dobę uzdatnia trzy strumienie gazu o różnym składzie i wartości opałowej ze złoża Zielin (34 MJ/m3), złoża Górzyca (16 MJ/m3) i złoża Cychry (6 MJ/m3). Po odsiarczeniu i osuszeniu tworzy się "mieszankę" o wartości opałowej 20,2 MJ/m3. KRNiGZ Zielin może zasilać dwie elektrociepłownie: w Kostrzynie i jako rezerwowe źródło zasilania - w Gorzowie Wlkp.

Kopalnia Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Młodasko powstała w listopadzie 1992 r. W skład kopalni wchodziły Ośrodek Centralny Młodasko oraz Ośrodek Grupowy Ceradz i Duszniki. W roku 2002 zlikwidowano Kopalnię Gazu Ziemnego Stęszew, a Ośrodki Grupowe Stęszew i Buk przyłączono do Kopalni Gazu Ziemnego Młodasko.

W roku 2008 w związku z likwidacją po 30 latach funkcjonowania jednostki organizacyjnej KGZ Grodzisk-Ujazd-Bukowiec, Granowo i Niemierzyce. Na Ośrodku Grupowym Ujazd uruchomiono tłocznię wody złożowej. Do zatłaczania wykorzystano odwierty Ujazd-9 i Ujazd-12. Do złoża Ujazd obecnie są zatłaczane wody złożowe z pobliskich złóż gazu ziemnego tj. Paproć, Kościan S, Brońsko, Bonikowo, Ruchocice, Elżbieciny Jabłonna, Jabłonna W, Jabłonna S, Wielichowo, Łęki, N. Tomyśl. W roku 2011 zakończono eksploatację na złożu Stęszew i Strykowo, w związku z czym , zlikwidowany został Ośrodek Grupowy Stęszew. W obecnej chwili ośrodkiem wiodącym dla Kopalni Gazu Ziemnego Młodasko jest Ośrodek Centralny Bukowiec, który znajduje się w miejscowości Urbanowo.

Jednostka obecnie eksploatuje na złożach Młodasko, Podrzewie, Ujazd, Bukowiec i Porażyn. Złoża te zalegają w stropowej partii osadów czerwonego spągowca. Wydobywany gaz jest gazem zaazotowanym podgrupy Lw, (około 80% obj. metanu). Produkcja gazu na dobę wynosi około 150 000 Nm3.